teksten en publicaties
De Meest Voorkomende Prijsmethodes voor Architecten
Archisnapper by Pieter • 5 september 2018
Hieronder een overzicht van deze verschillende strategieën.
Uurtarieven
Als een projectomschrijving erg vaag is (of bv. bij voorontwerpen en bij gedeeltelijke of conceptuele diensten) — en je denkt dat het erg moeilijk in te schatten is hoeveel tijd je nodig hebt — dan is een uurtarief een goede optie.
Pro’s
Elk uur wordt betaald en je loopt geen risico op inschattingsfouten.
Contra’s
Als je een uurtarief hanteert dan zien klanten je werk sneller als een kost. Elk uur dat je werkt tikt immers aan op hun factuur. Als je een factuur stuurt dan zullen ze gedetailleerde verklaringen willen en ze denken misschien zelfs dat je het aantal gewerkte uren overdrijft.
Vergeet niet dat klanten zich niet bewust zijn van de taken en regels waar architecten zich mee moeten bezighouden. Ze geloven niet dat het zoveel tijd kan kosten om alles volgen planning en volgens de regels van de wet te laten verlopen. Voortdurende analyses van het aantal gewerkte uren (als je met een uurtarief werkt) kunnen veel tijd in beslag nemen en leiden tot nodeloze stress bij beide partijen.
Het is hetzelfde als in een taxi rijden waar de ritprijs per minuut wordt berekend. Je houdt dan de meter zorgvuldig in de gaten en je probeert te controleren welke route de chauffeur volgt. En als je de omgeving niet kent (net zoals de meeste klanten geen kennis hebben van architectuur) zal je ongetwijfeld wantrouwig zijn en geloven dat de chauffeur je in de luren probeert te leggen.
Ook voor jou als architect is het niet erg motiverend. Omdat je tijd in elk geval wordt betaald is er geen motivatie om extra je best te doen. Integendeel, je wordt eigenlijk beloond voor inefficiëntie, want je wordt meer betaald als je er langer over doet om dezelfde diensten te leveren.
Samengevat
Een uurtarief kan goed werken als de omschrijving van het project onduidelijk is, en als je werkt voor het juiste type klant en aan een hoog tarief. Je kunt een uurtarief ook toepassen op delen van een project — bij de start bijvoorbeeld, of als een klant om wijzigingen vraagt.
Als je voor deze methode kiest, dan kun je de klant helpen geruststellen door financiële mijlpalen te bepalen waarmee de voortgang van een project wordt aangeduid. Dit kan financiële verrassingen aan het einde van het project helpen voorkomen.
Hoewel tarieven afhankelijk zijn van de locatie kunnen de onderstaande uurtarieven een indicatie zijn van de tarieven die in de architectuursector worden gehanteerd:
- Hoofdarchitect: 150€
- Architect projectleider of plaatsvervangend hoofdarchitect: 130€
- Projectmanager: 80€
- Architect ontwerper: 70€
- Technisch tekenaar: 55€
Vaste prijs
Als de vereisten, de planning voor het ontwerp, de goedkeuringen, de bouwplanning en andere variabelen met enige zekerheid kunnen worden vastgesteld, dan kun je een vaste prijs voorstellen (die kan veranderen als de voorwaarden of de projectinhoud wijzigen). Daarom wordt deze prijsmethode gewoonlijk gebruikt voor kleinschalige projecten, zoals het verwijderen van een muur of het bijbouwen van een badkamer.
Pro’s
De klant kent de prijs op voorhand. Veel klanten waarderen die voorspelbaarheid.
Dit laat hen toe om een budget vast te stellen voor je diensten en er is geen discussie nodig over de hoeveelheid tijd die je investeert.
Contra’s
Bij projecten met een vaste prijs bestaat het risico dat de omvang van het project steeds groter wordt omdat de klant verwacht dat je meer zult doen voor hetzelfde geld. Als je dus met deze prijsmethode werkt, zorg er dan voor dat je op voorhand duidelijk de grenzen afbakent zodat je discussies en teleurstellingen kunt vermijden.
Wat betreft het motiverende aspect zijn projecten met een vaste prijs ook niet perfect. Zodra de klant je voorstel goedkeurt ben je blij met het nieuwe project en de extra inkomsten.
Maar hoe verder het project vordert, hoe meer het werk een last zal worden. Dat is vooral zo op het einde van het project, als je het aantal uren dat je had ingecalculeerd nadert of overschrijdt en er onverwachte problemen opduiken, een klant die van mening verandert bijvoorbeeld. (Daarom is het zo belangrijk om extra marge in te bouwen bij het maken van een schatting voor een project met een vaste prijs.)
Net zoals met uurtarieven vormt ook hier de gecreëerde toegevoegde waarde geen stimulans. Je schat enkel het aantal vereiste uren en vermenigvuldigt dat met je uurtarief om tot een vaste prijs te komen.
Samengevat
Een vaste prijs is erg geschikt voor kleinschalige projecten met een erg heldere omschrijving. Je weet wat de klant wilt, en beide partijen weten wat ze kunnen verwachten.
Voor grotere projecten of projecten met een vagere omschrijving kan dit echter problematisch worden. In die gevallen zou je een uurtarief kunnen toepassen in de eerste fases en overschakelen op een vaste prijs als de projectomschrijving duidelijk wordt.
Onthoud dat als je instemt met een vast bedrag voor het werk, je het risico loopt dat het project groter zal blijken dan je had ingeschat.
Dus als je voor deze methode kiest, verzeker je er dan van dat:
- De projectomschrijving zo helder mogelijk is, en dat je per uur begint aan te rekenen zodra de eerste fase is voltooid.
- Je een veilige marge (risicopremie) toepast op je prijs.
Percentage van de bouwkosten
Een op percentage gebaseerde prijs is voor architecten de oudste en meest beproefde methode om hun werk te factureren.
Als de totale kostprijs van het bouwproject toeneemt dan stijgt ook de door jou geïnvesteerde tijd. Bij grotere projecten is meer toezicht ter plaatse nodig, meer overleg met de bouwmaatschappij en er kruipt meer tijd in het selecteren van producten en materialen.
In de architectuursector worden standaardpercentages gehanteerd van 9-15 procent van de bouwkosten (alle constructiewerkzaamheden waarbij architecturale coördinatie noodzakelijk is).
Sommige architecten berekenen hun premie alleen op basis van een percentage van de totale bouwkosten. Vervolgens passen ze deze retroactief aan op basis van eventuele wijzigingen in de projectomschrijving of opdrachtwijzigingen tijdens de bouwfase. Anderen rekenen een percentage aan op basis van kostenramingen tijdens de uitvoering van het project en ze passen hun premie niet retroactief aan.
Pro’s
Net zoals bij een vaste prijs worden met deze methode discussies vermeden. Het is het reeds overeengekomen percentage dat de prijs bepaalt, niet het eigenlijke aantal gewerkte uren (zoals bij uurtarieven).
Een op een percentage gebaseerde prijs maakt het voor klanten gemakkelijker om de kostprijs van de architect te begrijpen, en voor de architect om zich bewust te zijn van de kostprijs voor de klant. Beide partijen kunnen zich dan beter realiseren wat de inzet is, en ze kunnen duidelijker omlijnde doelen identificeren.
Contra’s
De klant gelooft misschien niet dat dit prijsmodel eerlijk is. Mogelijk vinden klanten het verband willekeurig en vrezen ze dat het model de architect stimuleert om de kostprijs op te drijven. Daarom is het essentieel het budget vanaf de start vast te leggen — en je daar als architect ook aan te houden.
Net zoals bij de hierboven vermelde methodes vormt ook deze prijsmethode geen motivatie voor het leveren van toegevoegde waarde. Met deze methode maakt de klant z’n budget — en na het toepassen van het percentage weet je wat je prijs is — het maakt niet uit hoeveel toegevoegde waarde je uiteindelijk genereert.
Samengevat
De op een percentage gebaseerde prijsmethode werkt het best als de klant op voorhand weet wat de exacte projectomschrijving is en het budget dus gekend is.
Omdat beide partijen weten wat de inzet is leidt dit vaak tot een betere dialoog en minder verhitte discussies. Het is ook niet nodig om het aantal gewerkte uren te registreren, en dat is beter voor alle betrokken partijen.
Heb jij nooit werk geleverd dat meer waard was dan 300 euro per uur?
Hoewel deze methodes in sommige situaties goed werken, zijn ze allemaal gebaseerd op tijd. En dat kan een subtiele motivatie vormen om niet erg efficiënt te werken.
Het betekent ook dat we als architecten bij het bepalen van onze prijzen de waarde negeren die we creëren. In plaats van de toegevoegde waarde van onze diensten te bediscussiëren, hebben we discussies over wat de waarde is van één gewerkt uur. Een van de gevolgen van deze manier van denken is dat klanten architecturale dienstverlening als een kostprijs blijven zien eerder dan als toegevoegde waarde.
Met andere woorden, op tijd gebaseerde facturatie legt alle waarde bij de klok en niet bij het resultaat.
Laat me je deze vraag stellen: wat is het hoogste uurtarief dat je ooit gevraagd hebt? 100 euro? Of misschien 200 of 300 euro?
Anders geformuleerd wilt dat zeggen dat niemand onder ons ooit iets gedaan heeft dat meer dan 300 euro waard is. Lijkt je dat niet gek?
Als je meer wilt weten over waardegebaseerde prijsmethodes en hoe je inkomen te verhogen als architect, dan kun je hier meer lezen.
